وقتی علائم کرونایی کنگر می خورند و لنگر می اندازند - مالزی ارزان

دکتر مینوش شعبانی متخصص عفونی و گرمسیری در مورد عوارض طولانی مدت بعد از کرونا، اظهار کرد: با طولانی شدن پاندمی، به نظر می رسد کووید-19 برای بیماران مبتلا، بعد از بهبود نیز گرفتاری هایی ایجاد می نماید. البته بسیاری از بیماران خوشبختانه ریکاوری کامل پیدا می نمایند، اما در درصدی از مبتلایان هم علائم ماندگار می گردد.

وی ادامه داد: بسیاری از ارگان ها در جریان ابتلا به کرونا درگیر می شوند و در کنار همه این ارگان ها، سیستم ایمنی و حتی روان بیماران نیز متحمل آسیب می گردد. شرایط برای درصد کمی از افراد مبتلا که ممکن است هفته ها یا ماه ها برخی علائم را با خود همراه داشته باشند، کلافه نماینده خواهد بود و عملکرد زندگی شان را تحت تاثیر قرار می دهد.

دکتر شعبانی توضیح داد: باید به این نکته توجه گردد حتی مبتلایانی که در بیمارستان بستری نشدند و افرادی که در فاز حاد بیماری احتیاجی به یاری دریافت از پزشک پیدا نکردند هم ممکن است دچار طولانی شدن همان علائم خفیف یا بعضا پیدایش علائم جدید در طی هفته های بعد شوند.

عضو هیئت علمی دانشگاه، اطلاعات مرتبط با عوارض طولانی مدت کووید-19 را بسیار محدود دانست و گفت: اطلاعات موجود، حاصل کوشش های دست و پا شکسته دو سه ماه اخیر و تجربه های پیشین از ویروس های هم خانواده کووید-19، مثل سارس و مرس است. البته مطالعات متعددی در سراسر جهان، از جمله 6 مطالعه 6 ماهه در انگلیس و یک مطالعه دو ساله در نیویورک در این خصوص آغاز شده است و در واقع باید منتظر گذشت زمان و حاصل این نتایج بود.

دکتر شعبانی، مطرح کرد: در بیمارانی که بیماری اولیه شدیدتری داشتند و در نهایت هم در بیمارستان بستری شدند، عوارض بعد از کرونا و درگیری مزمن شدید تری گزارش شده است؛ البته نه فقط در ریه، در تمام ارگان های مربوطه. در شواهد قبلی هم نشان داده شده که در بیماری ای همچون سارس، عوارض تا سالها هم ادامه داشته است.

وی عوارض مزمن کووید-19 را با عنوان Post-COVID Syndrome یا Post-acute covid-19 اعلام نمود و اضافه نمود: این عوارض ممکن است بعد از ماه ها، حتی بیشتر از 6 ماه ادامه پیدا کند، اما انجمن بیماری های عفونی آمریکا (IDSA) به طور دقیق عنوان می نماید اگر بیشتر از سه هفته علائم با بیمار باشد، اصطلاح Post-acute covid-19 و اگر بیشتر از 12 هفته طول بکشد Chronic post covid syndrome به آن اطلاق می گردد.

دکتر شعبانی ادامه داد: بسته به شدت بیماری اولیه مریض و بستری شدن یا نشدن وی، نوع علائم مزمن متفاوت است. بیماری که در بخش مراقبت ویژه بستری شده و خدمات متعدد درمانی دریافت نموده باشد، خود به خود جدا از درگیری های ابتلا به کرونا، عوارضی را تجربه خواهد نمود، از طرفی برای این دسته از بیماران، علائم پست کووید-19 شدیدتر و احتمالا طولانی تر خواهد بود.

متخصص بیماری های عفونی و گرمسیری، اظهار کرد: درصد بالایی از بیماران هم که بهبود پیدا می نمایند، ممکن است این ریکاوری ظاهری و بالینی باشد و آسیب هایی به ارگان هایشان وارد شده باشد که ادامه دار گردد.

دکتر شعبانی در مورد علائم شایع که در درصد بالاتری از بیماران مزمن می گردد، بیان نمود: خستگی، تنگی نفس، سرفه، درد قفسه سینه، کاهش یا از دست دادن تمرکز، اختلالات حافظه، افسردگی، اختلالات اضطرابی و استرسی پس از حادثه، درد عضلانی، سردرد، تب هایی که قطع و وصل و بالا پایین می گردد، از علائمی است که بیشتر گزارش شده است.

عضو هئیت علمی دانشگاه، اظهار کرد: پزشکان پیش بینی می کردند که این بیماری ویروسی باعث بروز مسائل عدیده مزمن می گردد، اما این موضوع اوایل پاندمی دغدغه مهمی نبود. در آینده نزدیک با حجم بالایی از این بیماران روبه رو خواهیم بود و شاید این رخداد دست کمی از سونامی نداشته باشد.

وی ادامه توضیح داد: معما از مراجعه بیماران جوانی آغاز می گردد که مشکل خاص زمینه ای ندارند و در زمان ابتلا به کووید-19 هم علائم خفیفی را تجربه نموده اند. این ها مدعی هستند صبح ها با خستگی بسیار بیدار می شوم، وقتی به سرکار می روم اصلا انرژی ندارم و کلافه هستم، همین شرایط موجب می گردد به مرور زمان برخی اختلالات روحی و روانی، اضطراب و افسردگی در فرد ظاهر گردد.

متخصص بیماری های عفونی و گرمسیری در مورد میزان شیوع این سندرم، ادامه داد: طبق مطالعه ای که در کشور ایتالیا با تحت نظر قرار دادن جمعیت آماری 143 نفر به مدت 2 ماه بعد از اتمام فاز حاد بیماری، اجرا شده، بالغ بر 80 درصد از یک سری علائم رنج می بردند که از این تعداد حدود 30 درصد آن ها دو علامت و حدود 50 درصد سه علامت به بالا به همراه داشتند. همچنین حدود 45 درصد از کل این بیماران از کاهش کیفیت زندگی گله مند بودند.

وی اضافه نمود: بیمارستانی در پاریس نیز به طور میانگین هفته ای 30 مورد سندرم Post-COVID گزارش می نماید که بیشتر آنها خانم هایی با حدود 40 سال سن هستند.

به گفته دکتر شعبانی، خستگی، تنگی نفس، درد مفاصل، درد سینه، سرفه، اختلال چشایی و بویایی، خشکی چشم، قرمزی چشم، سردرد، خلط گلو، کاهش اشتها، درد گلو، سرگیجه، درد عضلانی و اسهال از شایع ترین علامت های مزمن است.

عضو هیئت علمی دانشگاه، گفت: با توجه به اینکه تقریبا ریه اولین ارگانی است که درگیر می گردد، بسیاری از بیماران از طولانی شدن سرفه های خشک یا خلط دار شکایت می نمایند. موضوع سرفه تحت حاد و مزمن به مدت 3 تا 8 هفته ناشی از ابتلا به ویروس های تنفسی و برونشیت همواره مطرح بوده است، اما به طور کلی طولانی شدن علائم، احتیاج به ویزیت حضوری توسط پزشک را پررنگ تر می نماید. البته آنالیز تیمی از متخصصان نتیجه بهتری به همراه دارد.

وی در ادامه با تاکید بر لزوم مراجعه حضوری به پزشک، مطرح کرد: افراد تا جایی که امکان دارد از ویزیت های تلفنی پرهیز نمایند، چراکه آنالیز برخی علائم خطر به صورت تلفنی امکان پذیر نیست.

دکتر شعبانی، با اشاره به اینکه بیشتر بیماران بستری بعد از ترخیص علائم ماندگاری را تجربه می نمایند، گفت: در برخی مواقع دیده شده حتی بعد از گذشت یک ماه از بروز بیماری، اسکار بیش از یک سوم از بافت ریه را گرفته است. در مطالعه ای در اتریش نشان داده شده که 88 درصد از بیماران بستری 6 هفته بعد از ترخیص ضایعات واضحی داشته اند و در هفته دوازدهم این رقم به 55 درصد کاهش یافته است.

عضو هیئت علمی دانشگاه اظهار کرد: زمانی که اختلال در عملکرد سیستم ایمنی رخ دهد، گویی تمام ارگان های بدن درگیر شده است. یکی دیگر از ارگان هایی که احتمال درگیری آن درجریان ابتلا به کرونا بالاست، قلب است. در فاز حاد حدود یک سوم از افراد دچار علائم قلبی می شوند و بعد از ریکاوری، برخی مسائل التهابی باعث می گردد عوارض مزمن قلبی را ببینیم. البته این اختلالات بیشتر افرادی که سابقه بستری دارند را درگیر می نماید.

دکتر شعبانی در مورد مسائل نورولوژیک ناشی از ابتلا به کووید-19، مطرح کرد: بر اساس مرور سیستماتیک چندین مقاله، به طور متوسط حدود 20 درصد افراد سردرد را تجربه می نمایند. این سردرد نمونه ای از علائمی ست که قبلا اشاره شد که لزوما نمیتوان تلفنی بیمار را ویزیت کرد و تشخیص افتراقی های مختلف دارد. باید توضیح حال مناسب گرفته گردد تا علت آن ریشه یابی گردد. اختلالات سرگیجه در 7 درصد و اختلال بویایی و چشایی در 5 تا 8 درصد افراد گزارش شده است. اینکه تا چه زمانی این علائم ادامه دارد، اصلا تعیین نیست حتی ممکن است تا 6 ماه هم با بیمار همراه باشد. علائمی همچون تشنج و سکته مغزی، علائم غیرشایعی هستند.

دکتر شعبانی مهمترین عارضه را درگیری سلامت روان دانست و اضافه نمود: این مشکل احتیاج به آنالیز و اطلاع رسانی گسترده دارد.

وی در مورد سندرم خستگی مزمن نیز ادامه داد: خستگی مزمن و اختلال تمرکز قبلا هم به دلایل ناشناخته و احتمالا به دلیل ویروس های دیگر مطرح بوده ولی افراد مبتلا باید بدانند که با انجام برخی کارها می توان سیر بهبودی را تسریع کرد؛ مثل رعایت برخی نکات بهداشتی، از جمله بهداشت خواب بسیار اهمیت دارد. همچنین ورزش نیز یاری نماینده است. البته برای آغاز ورزش بعد از گذر از دوران بیماری باید به برخی نکات توجه و در صورت امکان با پزشک مشورت کرد.

دکتر شعبانی در ادامه گفت: برای مثال اگر فرد مبتلا، ورزشکار باشد و بیماری بدون علامت حادی را هم تجربه نموده باشد، باید به تدریج بعد از حداقل یک هفته بدون هیچ علامتی، با نصف فعالیت قبل آغاز کند. حال این زمان وقفه برای افرادی که عوارض ریوی و قلبی را تجربه نموده اند باید طولانی تر باشد و بر تمرینات تنفسی تمرکز نمایند. همچنین افرادی که در جریان کرونا دچار التهاب عضله قلب شدند باید بعد از گذشت سه تا 6 ماه از بهبودی، ورزش را آغاز نمایند.

به گفته عضو هیئت علمی دانشگاه،طب سوزنی، ماساژ، مصرف داروهای ضد افسردگی با دز کم و آرامبخش برای رف مشکل خواب تحت نظر پزشک و داشتن تغذیه سالم در کاهش سندرم خستگی مزمن نقش بسزایی دارد.

وی در سرانجام اظهار کرد: بهترین راه، پیشگیری از ابتلاست؛ یعنی زدن ماسک رعایت فاصله گذاری اجتماعی، پرهیز از حضور در اجتماعات، داشتن خواب راحت و کافی، داشتن تغذیه سالم و ورزش هوازی حداقل سه روز در هفته.