تصاویر ، مرگ دریاچه ارومیه را از آسمان ببینید ، دریاچه ارومیه سال آینده خشک می گردد - مالزی ارزان

به گزارش خبرنگاران، تصاویر جدیدی که عکاس خبرنگاران در روزهای اخیر ثبت نموده است، نشان می دهد دریاچه ارومیه با روزهای باشکوهی که بیش از 30میلیارد مترمکعب آب داشت فاصله زیادی دارد. این فاصله را پهنه های وسیع از نمک پر نموده است. دیگر حتی از آن بستر لجن گرفته ساحل دریاچه هم خبری نیست و تا چشم کار می نماید نمک است.

عکس های هوایی عکاس خبرنگاران از دریاچه ارومیه که 2 روز قبل گرفته شده است نشان می دهد این دریاچه دیگر عمق چندانی ندارد؛ کف بستر دریاچه که در 50سال اخیر شاهد عمق 7.8متری نیز بود، حالا به راحتی دیده می گردد.

سناریوهای احیا

چند سال است که دریاچه ارومیه در انتهای سال آبی شرایط مناسبی ندارد. ساحل تا نیمه های پل میان گذر خالی از آب می گردد و مردم و مسئولان منتظر می مانند که سهم دریاچه را باران پاییزی و برف زمستانه با خود بیاورد، آنچنان که در سال های 97 و 98 بارید. تغییر اقلیم، بروز پدیده های جوی برف و باران را به بارش های کم و پراکنده تبدیل نموده است.

منظره آخر را همان اول، مرحوم پروفسور کردوانی پیش چشم گذاشت که گفت: با آن همه چاه و سدی که در اطراف دریاچه زده شده، دیگر این بیمار، احیا نمی گردد. حدود 9سال از این صحبت های دکتر کردوانی می گذرد و هزاران میلیاردتومان صرف احیای دریاچه شده و هنوز هیچ کدام از برنامه های نرم افزاری و سخت افزاری به طور کامل به بهره برداری نرسیده است.

بیش از 90هزار چاه غیرمجاز در حوضه آبریز دریاچه ارومیه واقع شده است و آنچنان که شرکت آب منطقه ای آذربایجان غربی اعلام نموده فقط از سال94 تا به امروز حدود 5هزار حلقه چاه مسدود شده است. مقدار برداشت بیشتر از توان اکولوژیک این تالاب 13هزارساله است. توسعه کشاورزی حتی در زمین های شیب دار و تبدیل زمین های دیم به آبی این فرایند را تسریع نموده است.

پروفسور کردوانی، کویرشناس اساسا معتقد بود که دریاچه را مرده فرض کنیم و برویم سراغ برنامه هایی به منظور بهره برداری اقتصادی از آن. اما هنوز عده ای معتقدند که اگرچه شاید نتوان همه این پهنه آبی 5هزارو500متری را احیا کرد اما شاید بتوان بخش هایی از آن را محصور و آبدار نگه داشت.

علی ارواحی، متخصص زیست بوم های تالابی ازجمله خوش بین هاست. او در گفت وگو با خبرنگاران می گوید: امکان خروج دریاچه ارومیه از شرایط بحرانی وجود دارد. فقط کافی است روند مدیریت منابع آبی در این حوضه تغییر کند.

به گفته ارواحی، در 3-2 سال اخیر حقابه دریاچه کامل پرداخت نشده است. او می گوید: اگر حقابه از محل وعده هایی که در این سال ها داده شده، مثل تصفیه خانه های شهرهای تبریز، ارومیه و تونل زاب عملی گردد و این منابع دائمی و فقط برای دریاچه باشد، می توان امید داشت که دریاچه جانی دوباره بگیرد.

در 2 مطالعه مختلف 2رقم 3.1 و 3.4میلیارد مترمکعب به عنوان احتیاج آبی دریاچه اعلام شده است. اما حقابه ای که تا به امروز به دریاچه داده شده، سال هاست که به یک میلیارد مترمکعب هم نرسیده است. در ابتدای آغاز به کار ستاد احیای دریاچه ارومیه، بدهی انباشته به دریاچه 12میلیارد مترمکعب بود و حالا این رقم به بالاترین حد خود رسیده است.

بنا به اعلام ستاد احیای دریاچه ارومیه، دریاچه برای رسیدن به تراز اکولوژیک 14.1میلیارد مترمکعب، امروز به بیش از 13میلیارد مترمکعب آب احتیاج دارد. این را بگذارید در کنار آورد سالانه این حوضه آبریز که از حدود 8میلیارد مترمکعب به علت شرایط اقلیمی به حدود 5میلیارد مترمکعب کاهش یافته است.

ناصر آق، عضو هیأت علمی دانشگاه ارومیه از سال85 بر سر این اعتقاد خود مانده است که تنها راه احیای دریاچه ارومیه کوچک کردن آن و کاهش مقدار تبخیر آب است. او به خبرنگاران می گوید: از نظر وسعت، حدود 10درصد از دریاچه به جای مانده و از نظر حجم آب قطعا کمتر از 5درصد نسبت به سال75 که سال پرآبی بود، به جای مانده است. دریاچه ارومیه رو به خشک شدن است و اگر سال آبی آینده هم مثل سال آبی گذشته باشد، به احتمال بسیار زیاد به جامانده آب هم تبخیر می گردد و دریاچه ارومیه کاملا خشک می گردد.

براساس پیشنهاد او باید دریاچه را نصف دریاچه سابق نموده و آن را در 2فاز احیا کنیم. یعنی یک چهارم را در یک سال و 2 تا 3سال بعد هم یک چهارم دیگر را احیا کنیم بدین ترتیب می توان نصف دریاچه را نجات داد.

چه کسی یاری خواهد نمود؟

اصلی ترین مصرف کنندگان آب در این حوضه آبریز بخش کشاورزی است. اگرچه قوانین به صراحت حقابه محیط زیست را ارجح تر از بخش کشاورزی دانسته با این حال مدیریت منابع آبی حوضه دریاچه ارومیه در سال های اخیر به گونه ای بوده که این تصمیم قانونی اجرا نشده است. در عوض در 25سال گذشته زمین های کشاورزی 2برابر شد. بسیاری از زمین هایی که دیم بودند به زمین های آبی با روش آبیاری غرقابی تبدیل شده اند که بهره وری بسیار پایینی دارند.

مصاحبه میدانی خبرنگار خبرنگاران با کشاورزان منطقه نشان می دهد که آنها بدون حمایت دولتی برای تغییر الگوی کشت، اصلاح فرایندهای آبیاری و یا تغییر الگوی معیشت حاضر به صرف نظر کردن حقابه مکتسبه شان نیستند. در 7سالی که ستاد احیای دریاچه ارومیه آغاز به کار نموده بیشترین انرژی و منابع اقتصادی صرف پروژه های سخت افزاری شده که همه آنها هنوز به بهره برداری نرسیده است. بخش نرم افزاری برنامه ستاد هنوز به صورت فراگیر به بهره برداری نرسیده است.

آنچنان که سال گذشته، مسعود تجریشی، مدیر پیشین برنامه ریزی ستاد احیای دریاچه ارومیه به خبرنگاران خاطرنشان کرد، برنامه 5 ساله اصلاح الگوی آبیاری و کشت در 40منطقه در مساحتی کمتر از 300هزار هکتار قرار است اجرایی گردد. در بخش های غیرسازه ای در سال 94 تا 96 وزارت جهادکشاورزی می گفت که فقط با لوله گذاری و کانال کشی می تواند مصرف آب را کم کند. هر چقدر که می گفتیم روی مسائل ترویجی کار بکنند، جلو نمی آمدند. تغییر نگاه یک شبه اتفاق نمی افتد. 300هزار هکتار مذکور مربوط به بخش زراعت است و ما امیدواریم بتوانیم در این بخش آب بیشتری صرفه جویی کنیم. سال98 سراغ بخش باغبانی رفتیم. در بخش زراعت 75هزار هکتار و در بخش باغبانی 8هزار هکتار را تحت پوشش قرار دادیم. این درحالی است که معمولا عملکرد سالانه 510هزار هکتار است.

خشک شدن دریاچه ارومیه خشک شدن دریاچه ارومیه خشک شدن دریاچه ارومیه