هر بچه بازیگوشی بیش فعال نیست - مالزی ارزان

هر بچه بازیگوشی بیش فعال نیست

مصاحبه با دکتر کتایون رازجویان، فوق تخصص روان پزشکی بچه ها

خانم دکتر! اندازه شیوع بیش فعالی (ADHD) در بچه ها و نوجوانان چقدر است؟

بیش فعالی یکی از مسائل شایع روانی بین بچه ها و نوجوانان است و گفته می گردد 3 تا 5 درصد در ایران و اروپا شیوع دارد اما به علت تفاوت معیارهای تشخیصی، در آمریکا تا اندازه 10 درصد هم گزارش شده است. در عین حال، امکان ابتلا به آن در پسران بیش از دختران است و در فرزندان اول خانواده هم بیشتر دیده می گردد.

این مشکل با چه علایمی در بچه ها و نوجوانان بروز می نماید؟

تحرک زیاد و انجام فعالیت های تخریبی از مهم ترین علایم این اختلال محسوب می گردد اما در کنار این علامت ها باید به موضوعات دیگری هم توجه داشت. این بچه ها معمولا آرام و قرار ندارند، دست به کارهای خطرناک می زنند، دچار عدم تمرکزند و پرش افکار دارند، دچار افت تحصیلی می شوند، قابل کنترل نیستند و گاهی هم به خود یا دیگران آسیب می رسانند. حتی خواب این بچه ها با سایر هم سن وسال هایشان فرق دارد.

یعنی بچه ها بیش فعال، خواب کمتری دارند؟

بحث اندازه خواب، خیلی مطرح نیست. ما کیفیت خواب را مد نظر قرار می دهیم. بچه ها بیش فعال معمولا خواب ناآرامی دارند و همان فعالیت های فیزیکی و شیطنت های زمان بیداری را در خواب هم تکرار می نمایند. از طرفی فرستادن این بچه ها به تخت خواب هم کار راحتی نیست؛ چراکه خستگی برایشان معنا ندارد و از خوابیدن متنفرند زیرا مانع فعالیت های آنها می گردد.

آیا مرز تشخیصی خاصی بین این بچه ها و بچه های بازیگوشی که طبیعی هستند، وجود دارد؟

اصولا شیطنت، تحرک زیاد، کنجکاوی و بازیگوشی در همه بچه ها دیده می گردد اما اگر این فعالیت ها تخریبی باشد و مرتبط با محیط و موقعیت خاصی نباشد، می توان به بیش فعالی کودک شک کرد. در بچه ها سالم و بازیگوش، فعالیت زیاد باعث کاهش بازده کودک نمی گردد. به عبارت دیگر، کودک در کنار فعالیت زیاد جسمی، در تحصیل و روابط اجتماعی خود، فرد موفقی است اما در بچه ها مبتلا به بیش فعالی در کنار فعالیت زیاد، اختلالات رفتاری و اختلال تحصیلی هم دیده می گردد. بنابراین در واقع مرز تشخیص برای این بچه ها ایجاد اختلال در عملکردهاست؛ نه اندازه فعالیت آنها. از طرفی، حضور کودک در مهد کودک، پارک، میهمانی ها و ارزیابی عملکرد رفتاری او در محیط های مختلف می تواند یک عامل تشخیصی باشد.

ممکن است شیطنت بیش از حد بچه ها برای جلب توجه دیگران باشد؟

کلا بچه ها عاشق جلب توجه هستند و گاهی هم رفتارهایی مانند پرت کردن اشیا، لجبازی، سرکشی و رفتارهای متضاد را تنها به علت مورد توجه قرار گرفتن از خود بروز می دهند اما در مورد بچه ها بیش فعال باید گفت این بچه ها قصد آزار و اذیت ندارند و این یک اختلال روانی است که موجب بروز رفتارهای تخریبی و پرخاشگرانه در آنها می گردد؛ چراکه بچه ها بیش فعال همواره مانند یک موتور همواره روشن فعالیت دارند و هرگز خسته نمی شوند اما بچه ها بازیگوش بالاخره بعد از مدتی از شیطنت خسته می شوند و از خستگی به خواب می فرایند.

اصلا چرا برخی از بچه ها بیش فعال می شوند؟

در بروز این عارضه، عوامل ژنتیک و محیطی دخالت دارند. مثلا گفته می گردد سابقه خانوادگی (بیش فعالی در اقوام درجه اول) در بروز این مشکل موثر است و حتی بسیاری از مادران که کودک بیش فعال دارند، از این موضوع شکایت دارند که کودکشان در دوران جنینی هم یک لحظه آرام و قرار نداشته و مدام در تکاپو بوده است اما معمولا از سنین 2 یا 3 سالگی این اختلال روانی قابل تشخیص است. گاهی اوقات هم قسمت هایی از مغز که وظیفه مهار رفتارهای اضافی را بر عهده دارند با رشد تاخیری روبرو می شوند و دیرتر رشد می نمایند و زمینه ساز بروز بیش فعالی بچه ها می گردد.

بچه ها مبتلا به بیش فعالی چگونه درمان می شوند؟

مباحث زیادی در مورد درمان این بچه ها مطرح است. مثلا شناخت درمانی، خانواده درمانی، مشاوره شخصی با خود کودک و... از جمله این موارد است اما به نظر من دارو، اصلی ترین درمان است؛ به ویژه زمانی که این بیش فعالی عملکرد کودک را تحت تاثیر قرار می دهد. عده ای از والدین بر این باورند با مرور زمان و عظیم تر شدن کودک این مشکل حل می گردد و شیطنت را با بیماری اشتباه می گیرند اما آنالیز ها نشان می دهد که تنها 30 درصد مسائل با گذشت زمان حل می گردد و 60 تا 70 درصد آنها پابرجا خواهد بود. در واقع اگر این بیماری به موقع درمان نگردد، در عظیمسالی می تواند مسائل متعددی ایجاد کند و بیش فعالی عظیمسالی از جمله این مسائل است.

چه توصیه ای به والدین دارید؟

والدین باید با بروز کوچک ترین علایمی که نشان از بیش فعالی کودک داشته باشد، به یک روان پزشک اطفال مراجعه نمایند زیرا زمان در درمان این اختلال بسیار حایز اهمیت است. اگر هم این علایم نشان دهنده شیطنت و بازیگوشی کودکشان باشد، خیال والدین راحت می گردد و با عمل به توصیه های پزشک معالج خود قادر خواهند بود اندازه این شیطنت ها را تا حد طبیعی کاهش دهند.

منبع:www.salamat.com

/ج

منبع: راسخون