6 پرتاب ماهواره در برنامه های فضایی کشور - مالزی ارزان

به گزارش خبرگزاری مالی ایران،ایران با پرتاب پیروزیت آمیز ماهواره امید در 14 بهمن سال 1387 به جمع کشورهای دارای توانایی پرتاب ماهواره پیوست و اکنون چهار پرتاب پیروز و دو پرتاب ناپیروز را در کارنامه فضایی خود به ثبت رسانده است.

ماهواره امید

ماهواره تحقیقاتی امید، نخستین ماهواره ساخت کشور ایران است که تمام تجهیزاتش در سازمان فضایی ایران طراحی و فراوری شده است. ساخت امید از 15 اسفند 1384 شروع و طی دو سال آماده انجام تست های مشترک شد. این ماهواره در بامداد 15 بهمن ماه سال 1387 در مدار فضا نهاده شد و در 5 اردیبهشت 1388 با جو غلیظ مناطق غربی آمریکای جنوبی و اقیانوس آرام برخورد کرد و به کار 82 روزه خود خاتمه داد.

ماهواره امید با ماهواره بر سفیر امید پرتاب شد که این ماهواره را در مدار 252 تا 383 کیلومتری قرار داد. این ماهواره در هر 24 ساعت، 15 بار به دور زمین چرخید و گزارش های سنجشی به ایستگاه های زمینی در ایران ارسال کرد.

ماهواره امید در مدت ماموریت خود 700 بار دور زمین چرخیده است و بعضی مراکز علمی و تحقیقاتی و پایگاه های اینترنتی آماتوری فضایی جهان از جمله در کشورهای انگلستان، آمریکا و روسیه در مدت ماموریت ماهواره امید، پیروز به دریافت اطلاعات از این ماهواره شدند.

شناسایی ظرفیت های موجود در مورد تجهیزات ساخت، مونتاژ و تست ماهواره، ایجاد بستر فعالیت های فضایی در شرکت های خصوصی و ایجاد فضای عملیاتی ساخت و تست ماهواره در تعامل با ماهواره بر داخلی از ماموریت های ماهواره امید مشخص شد و بر این اساس ماموریت فنی آن به گونه ای تنظیم شد که بتوان با حداقل ریسک به حداکثر اطمینان در یک ارتباط ماهواره ای رسید.

امید در ابعاد 40 در 40 در 40 سانتی متر مکعب و با وزن 27 کیلوگرم ساخته شده است.

ماهواره رصد

ماهواره رصد، دومین ماهواره ایرانی و ساخته شده در دانشگاه مالک اشتر است که توسط ماهواره بر سفیر رصد که یک ماهواره بر دو مرحله ای است، در مدار بیضوی حضیض 260 کیلومتر به فضا پرتاب شد. این ماهواره همچنین نخستین ماهواره تصویربرداری ایران محسوب می گردد که با نام کامل رصد-1، در 25 خرداد سال 1390 به فضا پرتاب شد.

رصد در روز 15 تیر ماه سال 1390 مجددا وارد جو شد و به عمر تقریباً سه هفته ای خود خاتمه داد.

رصد اولین ماهواره ای بود که برای تأمین برق مورد احتیاج خود به صفحات خورشیدی متصل بر دیواره ماهواره و باتری یا باتری های داخلی مجهز بود. این ماهواره همچنین از زیرسیستم کنترل فراوری و توزیع جریان الکتریکی بهره می برد که این ماهواره را قادر می کرد در بخش تاریک مدار از باتری ها استفاده کند و در بخش روشن آنها را شارژ کند.

دقت تصویر دوربین به کار رفته در رصد که نخستین گام ایران در داشتن یک ماهواره مستقل تصویربرداری از پدیده های زمین محسوب می شد، 150 متر اعلام شد.

ماهواره نوید

ماهواره نوید دانشگاه علم و صنعت در ساعت 3:33 صبح روز 14 بهمن سال 1390 توسط ماهواره بر سفیر نوید با پیروزیت به فضا پرتاب و در مدار بیضوی با حضیض 270 کیلومتر و اوج 360 کیلومتر تزریق شد.

ارتباط با این ماهواره به وسیله 5 ایستگاه زمینی مستقر در شهرهای مشهد، تبریز، ماهدشت، قشم و بوشهر صورت گرفت و سیگنال رنجینگ این ماهواره در ایستگاه قشم دریافت شد. این امر به معنای قرارگیری صحیح ماهواره، صحت عملکردی آن و ردگیری آن تلقی می گردد.

ماهواره ایرانی نوید 50 کیلوگرم وزن داشت و برای تزریق در مداری با ارتفاع 370 کیلومتر طراحی شد که دارای طول عمر مداری دو ماه بود و هر شبانه روز 6 بار از فراز ایران عبور می کرد و در دید ایستگاه های زمینی قرار می گرفت.

ماموریت سطح یک نوید تصویربرداری از سطح زمین در طیف مرئی با قدرت تفکیک مناسب برای ماموریت محوله و ارسال تصاویر و اطلاعات پایشی سیستم در مدار LEO به ایستگاه های زمینی بود

تصاویر دریافتی از ماهواره نوید دارای کاربردهای عملیاتی در حوزه های جو و علوم هواشناسی، منابع و بلایای طبیعی است.

ماهواره نوید دارای ابعاد 50*50*50 سانتیمتر بود و در مدار بیضوی شکل با شیب مداری 55 درجه حرکت می کرد.

ماهواره فجر

ماهواره فجر به عنوان اولین ماهواره با مأموریت انتقال مداری کشور با قابلیت تغییر مدار 250 تا 450 کیلومتر بیضوی به مدار 450 کیلومتر دایره ای با استفاده از پیشبرنده گاز سرد (تراست گاز سرد) است که سبب افزایش طول عمر ماهواره به مدت 1.5 سال می گردد.

این ماهواره با یاری ماهواره بر سفیر B1 در 13 بهمن 1393 از پایگاه فضایی سمنان به فضا پرتاب شد. این ماهواره بر قابلیت حمل ماهواره را تا وزن 50 کیلوگرم در مدار بیضوی 300 تا 450 کیلومتری دارد.

این ماهواره با اعلام پایگاه n2yo.com در روز 6 اسفند 1393 سقوط کرد.

ماهواره هایی که پرتاب آنها با شکست روبرو شد

ماهواره های دوستی دانشگاه صنعتی شریف و پیغام دانشگاه صنعتی امیرکبیر از پروژه های فضایی هستند که پرتاب آنها با شکست روبرو شد.

ماهواره پیغام امیرکبیر از سری میکرو ماهواره های توسعه فناوری فضایی سازمان فضایی ایران است که توسط دانشگاه صنعتی امیرکبیر به منظور انجام مأموریت تصویربرداری طراحی و ساخته شده است. وزن این ماهواره حداکثر برابر با 100 کیلوگرم بوده و توسط ماهواره بر سیمرغ در مدار کم ارتفاع (LEO) و در ارتفاع 500 کیلومتری از سطح زمین و با شیب مداری 55 درجه نهاده شد. طول عمر عملیاتی پیش بینی شده برای این ماهواره دو سال بود.

پیغام در ساعات اولیه صبح روز سه شنبه، 25 دی ماه سال 97 با استفاده از ماهواره بر سیمرغ از پایگاه فضایی امام خمینی (ره) به فضا پرتاب شد؛ ولی در مدار زمین قرار نگرفت. ماهواره پیغام پس از دو مرحله پیروز، در مرحله سوم به سرعت کافی نرسید و در مدار آرام نگرفت. علت سقوط پیغام، سرعت اولیه ناکافی ماهواره اعلام شد و بقایای آن در اقیانوس هند افتاد.

ماهواره دوستی دومین پرتاب ناپیروز بود که به کارفرمایی سازمان فضایی ایران، توسط دانشگاه صنعتی شریف طراحی و ساخته شده است. دوستی به صورت خاص، با هدف توسعه و دستیابی به فناوری هایی که برای اولین بار در ماهواره های بومی نصب شده و مورد استفاده قرار می گیرند، طراحی و ساخته شد. از جمله این فناوری ها، کنترل شرایط سه محوره، OBDH مقاوم در برابر خطا، سامانه کنترل حرارت نیمه فعال و سلول های خورشیدی فراوری شده در کشور با قابلیت بهره برداری در محیط فضا را می توان برشمرد.

بیشینه طول عمر عملیاتی این ماهواره یک سال و طول عمر بالستیکی آن متناسب با مدار آن مشخص شده بود. این ماهواره دارای جرم 52 کیلوگرم بود که با توجه به دسته بندی مرسوم ماهواره ها از منظر جرم، یک میکرو ماهواره محسوب می گردد. مدار این ماهواره بیضوی و در دسته مدارهای کم ارتفاع (LEO)، با ارتفاع اوج و حضیض به ترتیب برابر با 310 و 250 کیلومتر و شیب مداری 55 درجه بود. انرژی مورد احتیاج این ماهواره با بهره مندی از باتری و پانل های خورشیدی حاصل می شد.

ماهواره ظفر-1 از سوی دانشگاه علم و صنعت به سازمان فضایی برای انجام مقدمات پرتاب تحویل داده شد و در ساعت 19:15 دقیقه روز 20 بهمن ماه 98 از پایگاه فضایی امام خمینی (ره) سمنان پرتاب شد و در مدار قرار نگرفت. این ماهواره در رده ماهواره های Low Earth orbit (-مدار نزدیک زمین) با ارتفاع مداری 530 کیلومتر، شیب 56 درجه و جرم 113 کیلوگرم است. در بخش فضایی، ماهواره ظفر شامل محموله تصویربرداری، محموله ذخیره و ارسال، محموله تحقیقاتی تشعشعات فضایی، زیر سیستم های مشخص موقعیت، مشخص و کنترل شرایط، مدیریت داده و فرمان، انرژی، سازه و مکانیزم و کنترل حرارت است.

در مأموریت پرتاب ماهواره ظفر توسط ماهواره بر سیمرغ کلیه فرآیندهای پرتاب فضایی از قبیل مونتاژ مراحل ماهواره بر و ماهواره، تست های پیش پرتاب، تزریق سوخت و پیش فشارگذاری، به طور کامل به انجام رسید. فرآیند پرتاب و استارت موتورهای مرحله 1 ماهواره بر و جدایش مراحل و استارت موتور مرحله 2 به درستی انجام شد و در انتهای جهت، ماهواره بر به سرعتِ مورد احتیاج جهت تزریق ماهواره در مدار مورد نظر نرسید.

محمدجواد آذری جهرمی، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات سقوط این ماهواره را در 12 لعنتی می داند و می گوید: 12 ثانیه آخر که سوخت یا توان موتور ماهواره باید افزایش پیدا می کرد تا به سرعت مورد نظر دست پیدا کند، این اتفاق نیفتاد که علت این موضوع می تواند به کیفیت سوخت و وزن مرحله دوم ماهواره ارتباط داشته باشد یا می تواند به توان موتور مرتبط باشد.

وی اضافه می نماید: اگر موتور 12 ثانیه دیگر فعالیت و سوخت آن کفایت می کرد، قطعا ماهواره در مدار قرار می گرفت و اشکال مرحله قبل که در ماهواره پیغام داشتیم رفع شده بود؛ همانطور که قبلاً گفتم 95 درصد پیروز بود، ان شاءالله این 12 ثانیه لعنتی دفعه بعد رفع می گردد.

وی همچنین درباره زمان ارسال ماهواره ظفر 2، اظهار کرد: طراحی، ساخت و تست های ماهواره ظفر 2 صورت گرفته و قابلیت های ظفر 1 را دارد؛ اما دوربین آن کیفیت بالاتری نسبت به ظفر 1 دارد و 16 متری است. این ماهواره در برنامه ریزی های صورت گرفته در خردادماه سال 99 بعد از آماده شدن ماهواره بر سیمرغ برای قرار دریافت در مدار آماده می گردد.

ماهواره هایی که در دستور پرتاب کشور قرار دارند

بر اساس گفته وزیر ارتباطات، 6 ماهواره در دستور کار پرتاب قرار خواهد گرفت که یکی از آنها ماهواره ظفر-2 که از سوی دانشگاه علم و صنعت ایران طراحی و ساخته شده، قرار است در خردادماه سال جاری (1399) پرتاب گردد. علاوه بر آن ماهواره های ناهید-1، ناهید-2 نیز پارس-1 نیز آماده واگذاری هستند.

سعید صمیمی، رییس پژوهشگاه فضایی ایران گفت: 3 ماهواره از 6 ماهواره ای که وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات اعلام نموده در نوبت پرتاب قرار دارند، در این پژوهشگاه طراحی و اجرا می گردد که از این تعداد ماهواره ناهید-1 تحویل داده شده است.

به گفته صمیمی، ماهواره سنجشی پارس-1 به غیر از محموله های (دوربین های تصویربرداری) آن، سایر بخش های این ماهواره آماده شده است.

وی ادامه داد: ما منتظر هستیم که دوربین های تصویربرداری این ماهواره از سوی پیمانکار به ما تحویل داده گردد تا تست نهایی را انجام دهیم تا بتوانیم ماهواره پارس-1 را به سازمان فضایی ایران تحویل دهیم.

صمیمی ماهواره ناهید-2 را از دیگر پروژه های در دستور کار پژوهشگاه فضایی دانست و خاطر نشان کرد: ماهواره ناهید -2 از نوع مخابراتی است که ساخت مدل مهندسی آن به خاتمه رسیده است و وارد فاز کیفی آن شدیم.

رییس پژوهشگاه فضایی ایران اضافه نمود: امیدواریم بتوانیم مدل پروازی این ماهواره را در 6 ماهه دوم سال 1399 تحویل دهیم.

ماهوره پیغام-2 نیز پس از پرتاب ناپیروز پیغام-1 در دستور کار دانشگاه صنعتی امیرکبیر نهاده شده است و به گفته دکتر مرتضی براری، رئیس سازمان فضایی ایران این ماهواره یک ماهواره پژوهشی است که مراحل آخر تکمیل پروپوزال را طی می نماید و اهداف و ماموریت اصلی آن متفاوت از ماهواره پیغام-1 خواهد بود. چرا که ما قصد داریم از این پس به سمت ساخت ماهواره های پروژه محور حرکت کنیم و دانشگاه در حال تهیه پروپوزال در این زمینه است.

براری گفت: در کنار این ماهواره ها، فراوری پرتابگر جدید و ایستگاه زمینی دریافت ماهواره برای کنترل و دریافت دیتا نیز در حال آماده سازی است. مطابق برنامه ریزی ها برای پرتاب این ماهواره ها، قرار است از 3 پرتابگر جدید و چند ایستگاه زمینی استفاده کنیم./ ایسنا