طرز تهیه تتالی (ته تلی)؛ غذای محلی اراک با گوشت و سس نکات تکمیلی برای طرز تهیه تتالی خوشمزه - مالزی ارزان

مواد لازم برای تهیه تتالی

• گوشت چرخ نموده مخلوط (گوسفند و گوساله) 400 گرم
• پیاز میانه 4 عدد
• سیب زمینی بزرگ 2 عدد
• گوجه فرنگی میانه 3 عدد
• هویج میانه 2 عدد
• رب گوجه فرنگی 2 قاشق غذاخوری
• آب گرم 2 الی 3 لیوان
• روغن مایع یا کره 4 قاشق غذاخوری
• نمک به مقدار لازم
• فلفل سیاه 1 قاشق چای خوری
• زردچوبه 1 قاشق چای خوری
• ادویه کاری (اختیاری) نصف قاشق چای خوری
• پودر غوره یا آبلیمو تازه (اختیاری) 1 قاشق غذاخوری
• زعفران دم نموده (اختیاری) 1 قاشق غذاخوری
• سبزیجات معطر (جعفری، گشنیز) مقداری برای تزیین
• فلفل سبز تند، لیمو ترش یا ترشی برای سرو

طرز تهیه تتالی

مرحله اول: آماده سازی گوشت

در اولین مرحله از طرز تهیه تتالی، درست مثل طرز تهیه کتلت ابتدا گوشت چرخ نموده را در یک کاسه بزرگ بریزید. یک عدد پیاز میانه را پوست کنده و با رنده ریز، داخل گوشت رنده کنید سپس آب پیاز را کمی بگیرید تا گوشت شل نگردد. به گوشت نمک، فلفل سیاه، زردچوبه و در صورت تمایل کمی ادویه کاری اضافه کنید.

مخلوط گوشت را با دست حدود 5 دقیقه خوب ورز دهید تا کاملا یکدست گردد. این کار باعث می گردد گوشت هنگام پخت از هم نپاشد و طعم ادویه ها به خورد آن برود. سپس مخلوط را کنار بگذارید تا کمی استراحت کند و طعم ادویه ها جذب گوشت گردد.

مرحله دوم: آماده سازی سبزیجات

در این مرحله، سیب زمینی ها را پوست بگیرید و به صورت حلقه های نازک (حدود نیم سانتی متر) برش دهید. هویج ها را هم پوست گرفته و به صورت حلقه های نازک خرد کنید. گوجه فرنگی ها را بشویید و به صورت حلقه های میانه برش دهید. 2 عدد پیاز را هم به صورت حلقه ای نازک خرد کنید.

اگر می خواهید سیب زمینی ها بافت ترد و برشته تری داشته باشند، می توانید آن ها را در روغن داغ کمی سرخ کنید تا روی آن ها طلایی گردد. البته این مرحله اختیاری است و می توانید سیب زمینی ها را خام بهره ببرید تا حین پخت، طعم سایر مواد را جذب نمایند.

مرحله سوم: تهیه سس تتالی

در این مرحله از طرز تهیه تتالی، در یک تابه بزرگ یا ماهیتابه مناسب، 2 قاشق غذاخوری روغن یا کره گیاهی بریزید و روی حرارت میانه قرار دهید. یک عدد پیاز خردشده را داخل روغن بریزید و تفت دهید تا نرم و طلایی گردد. سپس زردچوبه را اضافه نموده و سریع هم بزنید تا عطر آن بلند گردد.

رب گوجه فرنگی را به پیاز اضافه کنید و حدود 2 دقیقه تفت دهید تا طعم خامی آن گرفته گردد و رنگش باز گردد. سپس 2 لیوان آب گرم به مخلوط اضافه کنید و اجازه دهید 3 تا 4 دقیقه بجوشد. در این مرحله می توانید در صورت تمایل، کمی پودر غوره یا آبلیمو تازه برای طعم ترش ملایم به سس اضافه کنید.

مرحله چهارم: شکل دهی و سرخ کردن کتلت ها

از مخلوط گوشت آماده شده به مقدار گردو یا کمی بزرگ تر بردارید و با دست گرد کنید یا به شکل کتلت درآورید. مهم است که ضخامت کتلت ها زیاد نباشد تا به خوبی پخته شوند.

در یک تابه جداگانه، مقداری روغن بریزید و روی حرارت میانه داغ کنید. کتلت های آماده شده را در روغن داغ سرخ کنید تا روی آن ها طلایی و برشته گردد. نیازی نیست آن ها کاملا پخته شوند، چون در مرحله بعدی دوباره حرارت می بینند. کتلت های سرخ شده را روی دستمال آشپزخانه بگذارید تا روغن اضافی آن ها گرفته گردد.

مرحله پنجم: لایه چینی و پخت تتالی

حالا نوبت چیدن لایه های تتالی است. ته ماهیتابه حاوی سس، لایه ای از پیاز حلقه ای قرار دهید. روی پیازها، لایه ای از سیب زمینی های برش خورده بچینید. سپس لایه ای از هویج های حلقه شده و بعد لایه ای از گوجه فرنگی های حلقه شده قرار دهید.

کتلت های سرخ شده را روی سبزیجات بچینید و در صورت تمایل، می توانید یک لایه دیگر از سبزیجات را روی کتلت ها تکرار کنید. اگر سس کم است، یک لیوان آب گرم دیگر به کناره های ماهیتابه اضافه کنید تا همه مواد در سس بپزند.

درب ماهیتابه را بگذارید و شعله را کم کنید. اجازه دهید غذا به مدت 35 تا 45 دقیقه با حرارت ملایم بپزد تا همه مواد نرم شوند و طعم ها ترکیب گردد. در طول پخت، گاهی ماهیتابه را تکان دهید تا مواد به ته آن نچسبد، اما از هم زدن غذا خودداری کنید تا لایه ها به هم نریزد.

در 5 دقیقه آخر پخت، اگر دوست دارید، می توانید کمی زعفران دم نموده روی غذا بریزید تا عطر و رنگ فوق العاده ای به آن بدهد.

مرحله ششم: سرو کردن

در آخرین مرحله از طرز تهیه تتالی و پس از اینکه تتالی کاملا پخت و سس آن به قوام مناسب رسید، آن را از روی حرارت بردارید و اجازه دهید 10 دقیقه استراحت کند. سپس آن را در ظرف مورد نظر بکشید و با سبزیجات معطر تازه خردشده، فلفل سبز تند و برش های لیمو ترش تزیین کنید.

تتالی را می توانید به تنهایی با نان تازه (ترجیحا نان سنگک) یا به عنوان خورش همراه با پلو سرو کنید. بعضی نیز آن را با ماست یا دوغ خنک میل می نمایند که طعم فوق العاده ای به آن می دهد.

این غذای اصیل نکات ریز بسیار زیادی دارد که باید به آن ها دقت کنید، پس حتما در ادامه نکات تکمیلی را مطالعه کنید. اما قبل از آن خوب است به این سوال که تتالی چیست، آشنا شوید.

تتالی چیست؟

تتالی یا ته تلی، یک غذای سنتی و ساده مربوط به استان مرکزی و به ویژه شهر اراک است. جالب است بدانید که در گویش محلی اراک، به ظرفی شبیه تابه که ته گودی دارد، تال می گویند. از آنجا که این غذا در ته تال (تابه) پخته می گردد، نام آن را تتالی یا ته تالی گذاشته اند.

این غذای خوش رنگ و لعاب که لایه هایی از گوشت و سبزیجات دارد، طعمی دلنشین و ظاهری مجذوب کننده دارد که می تواند سر هر سفره ای را زینت بخشد. تتالی در بعضی موارد به صورت خورش همراه با برنج و گاهی نیز به تنهایی با نان سرو می گردد. از ویژگی های شاخص این غذا، سادگی مواد اولیه و سرعت آماده سازی آن است که آن را به گزینه ای ایده آل برای وعده های غذایی سریع و مغذی تبدیل نموده است.

راز خوشمزگی تتالی در گوشت آن است

برای تهیه تتالی اصیل، انتخاب گوشت مناسب اهمیت زیادی دارد. گوشت چرخ نموده مخلوط (گوسفند و گوساله) برترین انتخاب است. مقداری چربی در گوشت باعث می گردد کتلت ها خشک نشوند و طعم بهتری داشته باشند. پس اگر می خواهید تتالی تان خوشمزه تر گردد، از گوشت کاملا بدون چربی استفاده نکنید. بعلاوه ورز دادن کافی گوشت (حداقل 5 دقیقه) باعث می گردد پروتئین های گوشت با هم پیوند برقرار نمایند و کتلت ها هنگام سرخ شدن از هم نپاشند.

طرز تهیه تتالی رژیمی

اگر در پی نسخه ای سبک تر از این غذا هستید، می توانید به جای سرخ کردن کتلت ها و سیب زمینی، آن ها را در فر با کمی روغن بپزید. بعلاوه می توانید به جای گوشت قرمز از گوشت مرغ چرخ نموده بهره ببرید. البته توجه داشته باشید که گوشت مرغ چربی کمتری دارد و ممکن است کتلت ها کمی خشک شوند، پس بهتر است کمی پیاز بیشتر به آن اضافه کنید یا یک قاشق ماست به مخلوط گوشت بیفزایید.

طرز تهیه تتالی سبزیجات برای گیاه خواران

برای دوستان گیاه خوار می توانید نسخه ای بدون گوشت از تتالی درست کنید. به جای کتلت گوشت، می توانید از کتلت سویا، کتلت سیب زمینی یا کتلت سبزیجات بهره ببرید. ترکیبی از سیب زمینی آب پز له شده، هویج رنده شده، کمی آرد نخودچی و سبزیجات معطر می تواند جایگزین خوبی برای گوشت باشد. بقیه مراحل پخت دقیقا مانند دستور اصلی است.

سس تتالی را دست کم نگیرید

سس تتالی نقش مهمی در طعم نهایی این غذا دارد. برای سس خوشمزه تر، حتما پیاز را خوب سرخ کنید تا طلایی و شیرین گردد. رب گوجه فرنگی را نیز حتما تفت دهید تا طعم خامی آن گرفته گردد. اگر دوست دارید سس شما غلیظ تر باشد، کمی آرد (حدود یک قاشق غذاخوری) را قبل از افزودن رب، به پیاز سرخ شده اضافه کنید و کمی تفت دهید، سپس بقیه مواد را بیفزایید.

اضافه کردن چاشنی های متنوع به تتالی

تتالی را می توانید با چاشنی های مختلف طعم دار کنید. بعضی خانواده ها از کمی رب انار برای طعم ملس استفاده می نمایند. بعضی دیگر کمی دارچین به گوشت می افزایند که عطر فوق العاده ای به غذا می دهد. اگر طعم های تند را دوست دارید، می توانید کمی فلفل قرمز یا پودر چیلی به سس اضافه کنید. چند برگ ریحان تازه یا نعناع خشک نیز می تواند عطر دلپذیری به تتالی ببخشد.

مدت زمان پخت را جدی بگیرید

یکی از رازهای تتالی خوشمزه، پخت آرام و با حوصله آن است. عجله نکنید و اجازه دهید حداقل 40 دقیقه روی حرارت ملایم بپزد تا همه مواد خوب نرم شوند و طعم ها با هم ترکیب شوند. اگر غذا را زود از روی حرارت بردارید، ممکن است سیب زمینی ها کامل نپزند یا سس به قوام مناسب نرسد. پس کمی شکیبا باشید و اجازه دهید تتالی به خوبی جا بیفتد.

برترین روش سرو تتالی

نحوه سرو تتالی هم در لذت بخش بودن آن تاثیر زیادی دارد. این غذا را می توانید در ظرف سفالی سرو کنید که گرمای غذا را حفظ می نماید. همراه تتالی حتما سبزی خوردن تازه، ماست چکیده یا دوغ خنک و نان تازه سرو کنید. بعضی نیز ترشی مخلوط یا زیتون پرورده را کنار این غذا می گذارند که طعم فوق العاده ای به آن می دهد.

تتالی یا ته تلی، غذایی ساده اما سرشار از طعم و عطر است که با کمی حوصله و مواد اولیه در دسترس، می توانید آن را در خانه تهیه کنید و خانواده خود را با یک وعده غذایی اصیل ایرانی غافلگیر کنید. این غذا که ریشه در فرهنگ غذایی استان مرکزی دارد، نمونه ای از گنجینه آشپزی غنی ایران است که متاسفانه کمتر شناخته شده است.

امیدواریم با این دستور پخت تتالی توانسته باشیم شما را با یکی دیگر از غذاهای خوشمزه و اصیل ایرانی آشنا کنیم. اگر این غذا را امتحان کردید، حتما تجربه خود را با ما در بخش نظرات به اشتراک بگذارید. نوش جان!